Geometria i pamięć

Kuratorzy: Katarzyna Rij, Paweł Witkowski
Wernisaż: 18 maja 2024, godz. 18.00
Wystawa czynna do 29 września 2024
 
W ramach wystawy zaprezentowanych zostanie siedem monumentalnych rzeźb Pawła Orłowskiego. Ekspozycja jest premierową odsłoną projektu Pink Bot realizowanego przez artystę wspólnie z kuratorką Katarzyną Rij. Umieszczone na tarasie Elektrowni obiekty przedstawiają męską postać wzorowaną na wizerunkach superbohaterów amerykańskich komiksów. Ich kubizująca, zgeometryzowana forma budzi skojarzenia z przedstawieniami robotów czy też cyborgów. Rzeźby zostały wykonane z blachy i pomalowane na różowo.

Zderzenie muskularnej postaci (zgodnie ze stereotypem będącej uosobieniem męskości) i intensywnego różu (koloru witalności i energii, na ogół kojarzonego z kobietami) jest zabiegiem formalnym, którego celem jest skierowanie uwagi na problem nierówności płci. Zabierając głos w tej społeczno-kulturowej dyskusji, artysta podkreśla konieczność elastycznego postrzegania tożsamości płciowej i indywidualnego określania oczekiwań społecznych, wyraźnie sprzeciwia się przypisywaniu ról, zachowań czy cech ze względu na płeć. Postulowana równość nie oznacza, że kobiety i mężczyźni mają stać się identyczni, lecz że prawa, obowiązki i szanse nie powinny zależeć od płci. To wymaga uwzględnienia interesów, potrzeb i priorytetów – zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

Kolejną warstwą znaczeniową jest konieczność zadawania pytań dotyczących tego, czy utarte schematy są nadal ważne i pozytywne, oraz w jakim stopniu. Bliższe przyjrzenie się strukturom społecznym jest promowaniem świadomego podejmowanie decyzji, również w obszarze legislacji czy zmian prawa. Wiele obszarów nierówności niejednokrotnie nie jest bowiem celowe, lecz wynika z braku refleksji w tym obszarze. Zbyt silne przywiązanie do patriarchalnych tradycji nie powinno przesłaniać możliwości zastanawiania się i prowadzenia dialogu na ten temat.

Biorąc pod uwagę myśl Cycerona „Wielka jest siła przyzwyczajenia”, by zmiany te były trwałe, muszą dokonać się nie na drodze rewolucji, lecz ewolucji. Zmienianie głęboko zakorzenionych wzorców w tradycji, kulturze i historii stanowi ogromne wyzwanie. Schematy są integralną i naturalną częścią tożsamości społecznej i indywidualnej, silnie wpływają na nasze myślenie, działania i relacje z innymi. Ich zmiana wymaga nie tylko świadomości i chęci, ale także czasu i wysiłku. Temu mogą pomóc interwencje w przestrzeni miejskiej, adresowane do szerokiej publiczności, które mają na celu prowokowanie i przyciąganie uwagi, nie po to, by narzucać interpretację, lecz by stawiać pytania.

Zgodnie z wizją projektu Pink Bot sztuka może być narzędziem do budowania bardziej tolerancyjnego, empatycznego i szanującego społeczeństwa. Premierowa ekspozycja w ramach projektu nieprzypadkowo odbywa się w radomskiej Elektrowni – miejscu otwartym na nowe doświadczenia sztuki, dostrzegającym i uważnym na zmiany w otaczającym nas świecie, mieście otwartym na wyzwania. Współkuratorem premierowej ekspozycji jest Paweł Witkowski, co w sposób symboliczny dopełnia przekaz wystawy.

Paweł Orłowski (ur. 1975). Rzeźbiarz. Studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w pracowni prof. Józefa Sękowskiego, oraz na Universität der Künste Berlin w pracowni prof. Karlheinza Biederbicka. Pracę w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie rozpoczął w 2000 roku. W roku 2008 obronił doktorat i w 2009 otrzymał stanowisko adiunkta. W 2018 roku otrzymał stopień doktora habilitowanego w dziedzinie sztuk plastycznych. Obecnie prowadzi pracownię rzeźby na Wydziale Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Laureat nagród i wyróżnień polskich oraz międzynarodowych przeglądów sztuki. Brał udział w ponad 50 projektach artystycznych, wystawach i sympozjach w Polsce, w Europie i na świecie (m.in. Stanach Zjednoczonych i Kanadzie).